Kierownik Zakładu
prof. dr hab. Arkadiusz Brańka
tel.: 61 86 95 239, nr pokoju: 233
Obecny skład Zakładu
dr hab. inż. Dorota Dardas
tel.: 61 86 95 161, nr pokoju: 225, 229, 249
e-mail: dorota.dardas@ifmpan.poznan.pl
dr hab. Wojciech Medycki
tel.: 61 86 95 180, nr pokoju: 266
dr inż. Natalia Bielejewska
tel.: 61 86 95 273, nr pokoju: 257, 225, 229, 249, 226
dr inż. Sławomir Pieprzyk
tel.: 61 86 95 164, nr pokoju: 231, 265
dr Iwona Płowaś-Korus
tel.: 61 86 95 183, nr pokoju: 264
mgr inż. Tetiana Yevchenko
tel.: 61 86 95 272, nr pokoju: 253
Zasłużeni byli pracownicy
prof. dr hab. Jan Jadżyn
prof. dr hab. Wojciech Kuczyński
dr hab. Jerzy Hoffmann, prof. IFM PAN
mgr Grzegorz Czechowski
Obszar badawczy
Własności fizyczne mieszanin ciekłokrystalicznych, cieczy i dielektrycznych układów molekularnych.
Cele badawcze
Zakład Fizyki Ciekłych Kryształów i Układów Dielektrycznych koncertuje się na trzech głównych celach badawczych:
- W pierwszym prowadzone prace obejmują badania właściwości fizycznych ciekłych kryształów oraz mechanizmy tworzenia i stabilizacji mezofaz. Prowadzona jest analiza wpływu różnych czynników takich jak: pole elektryczne, temperatura, defekty, domieszkowanie polimerowe, oddziaływania powierzchniowe. W Zakładzie prowadzone są badania mezofaz: nematyków, smektyków, cholesteryków, sfrustrowanych faz chiralnych (fazy błękitne), ferro- i antyferroelektrycznych smektyków oraz superstruktur liotropowych opartych na celulozie. Obejmują one charakterystykę własności strukturalnych, termodynamicznych, optycznych, dielektrycznych, elektrooptycznych i lepko-sprężystych w funkcji częstotliwości i natężenia pola elektrycznego, składu oraz temperatury.
- Drugi obszar badań obejmuje układy, w których celem jest poznanie mechanizmu relaksacji molekularnej, struktury i właściwości transportowych, jak również poznanie wpływu wiązań wodorowych i oddziaływań dipolowych na strukturę i własności cieczy oraz kryształów molekularnych. Ponadto prowadzone prace badawcze obejmują badanie dynamiki molekularnej i przejść fazowych metodami magnetycznego rezonansu jądrowego.
- W Zakładzie rozwijane są również metody numeryczne i symulacje komputerowe klasycznych układów cząsteczek. Wykonuje się modelowanie miękkiej materii i cieczy prostych metodami dynamiki molekularnej (MD), dynamiki brownowskiej (BD) oraz Monte Carlo (MC).
Profil badawczy
Przykłady realizowanych tematów:
- Własności strukturalne, dielektryczne, lepko-sprężyste i elektrooptyczne w chiralnych ciekłych kryształach, ze szczególnym uwzględnieniem faz błękitnych.
- Zagadnienie samoorganizacji w układach miękkiej materii (ciekłych kryształach, koloidach).
- Badania nieliniowych efektów dynamicznych w stabilizowanych powierzchniowo ciekłych kryształach.
- Wpływ oddziaływań powierzchniowych na własności fizyczne cienkich ciekłokrystalicznych układów smektycznych.
- Badania metodami spektroskopii dielektrycznej i jądrowego rezonansu magnetycznego polimerów supramolekularnych, roztworów elektrolitów i materiałów ferroicznych.
- Rozwijanie metod symulacji komputerowych (MD, BD, MC): termostatów deterministycznych oraz metod symulacji układów cząsteczek w warunkach silnych ograniczeń przestrzennych.
- Symulacje własności strukturalnych, termodynamicznych i dynamicznych modelowych układów miękkiej materii, cieczy prostych i mieszanin binarnych.
- Badania układów warstwowych typu ciekły kryształ/celuloza.
Wyposażenie
- Laserowy skaningowy mikroskop konfokalny Olympus Fluoview FV1000
Mikroskop Fluoview FV1000 na bazie zmotoryzowanego mikroskopu odwróconego IX83 firmy Olympus umożliwia obserwacje w:
- świetle przechodzącym i odbitym,
- kontraście interferencyjno-różniczkowym (Nomarskiego),
- fluorescencji w trybie konfokalnym.
Stosując mikroskop Fluoview FV1000 można rejestrować serię przekrojów optycznych na różnych głębokościach preparatu i tworzyć trójwymiarowy obraz badanej próbki. Badania z wykorzystaniem mikroskopu konfokalnego koncentrują się głównie na obrazowaniu w trzech wymiarach orientacji molekularnej ciekłych kryształów, a w szczególności chiralnych ciekłych kryształów.
- Mikroskop polaryzacyjny BX53 firmy Olympus
Mikroskop BX53 pracujący w trybie transmisyjnym, wyposażony w kamerę umożliwiającą rejestrację kolorowych obrazów, służy m.in. do:
- obserwowania przemian fazowych,
- wyznaczania temperatur przejść fazowych,
- określania i rejestrowania obrazów tekstur faz ciekłokrystalicznych.
Wyposażenie dodatkowe: istnieje możliwość dołączenia do mikroskopu polaryzacyjnego kamery i-Speed 2 firmy Olympus, przez co istnieje możliwość rejestracji obrazów mikroskopowych z prędkością 2000-3000 klatek/s.
- Spektrofotometr UV-VIS-NIR model V-670 firmy JASCO
Spektrofotometr dwuwiązkowy do zastosowań badawczych i rutynowych analiz, pracujący w zakresie długości fali od 190 do 2700 nm. Dodatkowe wyposażenie umożliwia:- badania spektroskopowe w świetle spolaryzowanym w funkcji temperatury w zakresie od 300 do 500 K,
- badania cieczy przy pomocy sondy zanurzeniowej,
- światłowodowe wyprowadzenie wiązki na zewnątrz komory pomiarowej,
- sterowanie przy użyciu uniwersalnego oprogramowania Spectra-Manager.
- Stanowisko do pomiaru dwójłomności
Pomiar anizotropii optycznej Δn odbywa się w układzie z fotoelastycznym modulatorem PEM 100 firmy Hinds zintegrowanym z mikroskopem polaryzacyjnym.
- Skaningowy kalorymetr różnicowy firmy NETZSCH DSC 200 F3 Maia®
Kalorymetr DSC łączy zalety nowoczesnej technologii i wysokiej czułości. Wykorzystując ciekły azot, temperaturowy zakres pracy wynosi od -170 do 600°C. Szybkość grzania i chłodzenia zawiera się w granicach od 0,001 do 100 K/min w zależności od temperatury.
- Szerokopasmowa spektroskopia dielektryczna (VNA) w zakresie GHz
Szerokopasmowa spektroskopia dielektryczna (VNA) w zakresie gigaherców pozwala na przeprowadzenie badań właściwości transportowych, struktury i dynamiki cieczy złożonych.
Idealnie sprawdza się w pomiarach:
- cieczy jonowych
- cieczy z rozbudowaną siecią wiązań wodorowych,
- roztworów micelarnych
- roztworów elektrolitów i polielektrolitów,
- układach mikroemulsyjnych.
- Mettler Toledo SevenExellence
Stanowisko umożliwia pomiary przewodnictwa elektrycznego cieczy w zakresie 0-500 mS/cm i w zakresie temperatur od 10 do 100oC.
- Impulsowy spektrometr NMR Ellab PS15 (15 i 25 MHz) umożliwiający pomiar czasów relaksacji magnetyzacji jądrowej oraz spektrometr NMR CWS 12 50 do pomiaru szerokości linii 1H NMR metodą fali ciągłej
Współpraca naukowa
- Wydział Inżynierii Materiałowej i Fizyki Technicznej, Politechnika Poznańska
- Wydział Technologii Chemicznej, Politechnika Poznańska
- Wielkopolskie Centrum Zaawansowanych Technologii, Poznań
- Department of Physics, Royal Holloway, University of London, Wielka Brytania
- Department of Mechanical Engineering, Imperial College London, Wielka Brytania
- Wydział Nowych Technologii i Chemii, Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego, Warszawa
- Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej, Uniwersytet Jagielloński, Kraków
- Katedra Fizyki, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
- School of Engineering, University of Aberdeen, Wielka Brytania
- Faculty of Chemistry and Pharmacy, University of Regensburg, Niemcy
- Jülich Centre for Neutron Science at MLZ, Forschungszentrum Jülich GmbH, Garching, Niemcy
- Wydział Chemii, Uniwersytet Wrocławski
- Wydział Fizyki i Astronomii, Instytut Fizyki Doświadczalnej, Uniwersytet Wrocławski
- Department of Physics, University of Extremadura, Badajoz, Hiszpania
- Institute of Renewable Energy, National Autonomous University of Mexico (U.N.A.M.), Temixco, Morelos, Meksyk
- Wydział Chemiczny, Instytut Materiałów Zaawansowanych, Politechnika Wrocławska
- Wydział Podstawowych Problemów Techniki, Katedra Fizyki Doświadczalnej, Politechnika Wrocławska
- Instytut Niskich Temperatur i Badań Strukturalnych PAN, Wrocław
- Wydział Chemii, Uniwersytet Opolski
Projekty i działania naukowe
- NCN, OPUS 13 (2018-2021)
Własności elastyczne ciekłokrystalicznych faz błękitnych, kierownik: dr hab. A.C. Brańka, prof. IFM PAN
- NCN, MINIATURA 1 (2019/2021)
Wyodrębnianie i stabilizacja jednorodnego obszaru w złożonych układach ciekłokrystalicznych za pomocą kontrolowanego fotowypalania laserowego, kierownik: dr inż. D. Dardas
- NCN, MINIATURA 2 (2019/2020)
Staż naukowy w zakresie badań własności fizycznych układów dwuskładnikowych, kierownik: dr inż. S. Pieprzyk
- NCN, MINIATURA 1 (2017/2018)
Wytworzenie i charakterystyka układów nanokrystaliczna celuloza/ciekły kryształ, kierownik: dr inż. N. Bielejewska
- NCN, MINIATURA (2017/2018)
Oddziaływania i dynamika molekularna w wodnych roztworach ksylitolu, kierownik: dr I. Płowaś-Korus
- Udział w projekcie LIDER (Edycja VII) realizowanym przez Instytut Technologii Drewna (2017 - 2019)
Nowe spoiwa biopolimerowe modyfikowane silanami oraz cieczami jonowymi do zastosowań w technologii tworzyw drzewnych, główny wykonawca: dr inż. N. Bielejewska
- NCN, OPUS 3 (2013-2016)
Stany stacjonarne w przestrzennie ograniczonych układach mikroskopowych: mikroszczeliny akustyczne i stymulowane cząsteczki mikrożelowe w mikrokanałach, kierownik: dr hab. A.C. Brańka, prof. IFM PAN
- Projekt MNiSW (2010-2014)
Identyfikacja nowego rodzaju fazy de Vries’a, kierownik: dr hab. J. Hoffmann, prof. IFM PAN